Τι σκοπό εξυπηρετούμε εμείς οι άνθρωποι, εμείς υπέροπτα και κακοπροαίρετα πλάσματα που βγάζουμε από το μυαλό μας πως ο, τι υπάρχει στον κόσμο έχει δημιουργηθεί μόνο για μας… Σωστά, εμείς τη γη την έχουμε χωρίσει και σημειώσει με τα σύνορα λες και μας ανήκει, εμείς δε λογαριάζουμε τα τόσα εκατομμύρια πλάσματα, τα όποια το ίδιο είναι παιδιά της φύσης, όπως και εμείς, και έχουν δικαίωμα να ζήσουν. Τα εξουδετερώνουμε όλα και θα θυσιάσουμε χιλιάδες ζώα να κάνουμε τα χατίρια μας. Σφάζουμε ζωντανά πλάσματα, κι ύστερα με αυτά τρεφόμαστε και παίρνουμε το δέρμα τους να φτιάξουμε τα υποδήματα η τα πανωφόρια μας. Έχουμε δικαίωμα να τα κάνουμε όλα αυτά; Γιατί φανταζόμαστε πως όλα είναι δικά μας , ότι όλα είχαν δημιουργηθεί για μας; Μας δίνει η φύση το δικαίωμα αυτό, η το αποκτήσαμε μονοί μας, σκεπτόμενοι πως είμαστε οι πιο άξιοι από τα αλλά πλάσματα … Λοιπόν, τι μας κάνει εμάς τους πιο άξιους; Είμαστε μορφωμένοι και συνετοί! Γραφούμε τις φιλοσοφικές σπουδές ,ιστορικά συμβάντα ,επιστημονικές εκθέσεις, ποιήματα, έχουμε φτιάξει σιδηρόδρομο, αλεξικέραυνο, έχουμε εφεύρει την πυρίτιδα, το τουφεκιά, εφηύραμε φωνογράφο και αλλά τόσα πράγματα, φτιάχνουμε φαγητά, φοράμε φορέματα, κατεβάζουμε το καπέλο όταν χαιρετάμε ο ένας τον άλλον, καπνίζουμε, διαβάζουμε εφημερίδες, σπουδάζουμε! Έχουμε ταβέρνες, όπου μαζευόμαστε, και πίνουμε, ακούμε τις τραγουδίστριες, τις χειροκρόταμε όταν τραγουδάνε καλά ! Φοράμε ρολόγια και κοιτάμε την ώρα , έχουμε βαρόμετρα και θερμόμετρα, πλοία, πυξίδες! Μήπως όλα αυτά μας δίνουν πρωτιά και μεγαλύτερο δικαίωμα ζωής από ο, τι έχουν τα αλλά ζώα, τα όποια εμείς τα σκοτώνουμε, σφάζουμε, κυνηγάμε, καβαλάμε, σάττουμε, η είμαστε βίαιοι ; Τι έχουμε προσφέρει εμείς στη φύση με τον πνευματισμό μας, τη μόρφωση και τον πολιτισμό; Τι το θέλει η φύση τον σιδηρόδρομο και το ηλεκτρικό τραμ, τι τα θέλει τα έργα του Σέξπιρ και όλες τις βιβλιοθήκες του κόσμου; Τίποτα ! “
Ο νεαρός ονειροπόλος άθελά του διέκοψε τις σκέψεις του και κοίταξε το γαλάζιο, με αστέρια ουρανό. Ακόμα πιο παράξενη αίσθηση τον κατέβαλε. — Το απέραντο ! — είπε χαμηλόφωνα, χωρίς να παίρνει το βλέμμα του από τα αστέρια…
„Οι δρόμοι, το μεγαλείο… ο χώρος… προορισμός ! … Λένε πως κάπου μέσα σε αυτήν την τρομακτική απεραντοσύνη ετοιμάζεται ένα καινούριο σύμπαν!“ — σκεφτόταν παρακάτω. Ένα παγωμένο ρίγος σα να κατέλαβε την ψυχή του και σκέφτηκε:
„Ναι, αυτό σίγουρα θα γεράσει, θα πεθάνει ! … Ο χρόνος, θεέ μου για πόσα εκατομμύρια αιώνες μακρινό μέλλον ετοιμάζεται;! Θα υπάρχουν και τότε άνθρωποι; Τι θα σκάφτονται, τι θα νιώθουν;“
Το αεράκι σιωπηλά βουίζει στα φύλλα, και του φάνηκε σαν στενάχωρη συζήτηση της γης με την αιωνιότητα.
— Αιωνιότητα, αιωνιότητα ! — ψιθύρισε για τον εαυτό του και αναστέναξε συνεπαρμένος με τις βαθιές του σκέψεις και συνέχισε:
„Τα ζώα δεν είναι τόσο γελοία σαν τους ανθρώπους, επειδή τουλάχιστον δεν προγραμματίζουν τόσο ανούσια, μεγάλα και τρελά σχέδια σαν εμάς … Άκου μεγάλα; Όχι, απλά φανταζόμαστε πράγματα, όλο λεπτομέρειες, βλακείες και ανία …“
„Το σύμπαν , το σύμπαν πεθαίνει και στη θέση του θα βρεθεί άλλο ! … Το απέραντο, η αιωνιότητα του καθενός και μηδαμινότητα άλλων ! … Οι άνθρωποι ,χα ,χα ,χα !Αν τουλάχιστον κοιτάζαμε τον εαυτό μας όπως θα έπρεπε . О ,πόσα μικρά και μίζερα πλάσματα υπάρχουν … Χα,χα,χα ! … Είχε αγοράσει το παλικάρι του Σίμου παντόφλες στην αφεντικίνα του ,αλλά της ήταν μεγάλες ! …Συμβάν !! Αυτό συζητιόταν στα σπίτια όλων των γειτόνων . Ο μάστορας δεν ήθελε να τα επιστέψει ! Ο Σίμος τσακώθηκε μαζί του ,ήθελαν ακόμα να πιαστούν στα χέρια . Η γυναίκα του Σίμου είχε βγει στο δρόμο και μάλωνε τη γυναίκα εκείνου του παπουτσή, και τον ίδιο. Επέστρεψε σπίτι, και εκεί τότε έγινε τρομερή φασαρία , βρισιά , το έδιωξε το παλικάρι ! Το παλικάρι έφυγε και έλεγε για τον Σιμό και την γυναίκα του πως ζουν χάλια μαζί ! … Ντροπή — ολόκληρη πλοκή . Στη συμπλοκή εκείνη είχαν ανακατευτεί κάμποσα σπίτια . Η γυναίκα του Σίμου την άλλη μέρα δεν μπορούσε να φάει ούτε το μεσημέρι ούτε το βράδυ από το καημό της . Αυτό την έβλαπτε . Ο Σίμος συνάντησε το παλικάρι στο δρόμο και τον πλάκωσε στο ξύλο . Το παλικάρι απειλούσε με την εκδίκηση , και κάποιοι εχθροί του Σίμου τον έβαλαν να κάνει και μήνυση ! … Ο , θλιβερά ανθρώπινα πλάσματα ! …“
— Τρομερό ! … — μίλησε ο νεαρός ονειροπόλος σχεδόν δυνατά και συνέχισε τις σκέψεις του :
„Ζωή ,Ζωή ,βαρετό πράγμα ! … Μηδαμινότητες , θλιβερές μηδαμινότητες… Το χώμα θα τα σκεπάσει όλα , και πάλι οι άνθρωποι συμπεριφέρονται σαν να μη βλέπουν μπροστά τους καθημερινά το παγωμένο πτώμα ανθρώπινο — του ανθρώπου ,που μέχρι χθες μαζί του μιλούσε ,αισθανόταν ,θύμωνε ,έκανε παρέα ,τσακωνόταν , συμβιβαζόταν , χαιρόταν… Το βλέπει ο κόσμος αυτό, το νιώθει , και γιατί δεν νιώθει; … Όχι ,επειδή τόσος κόσμος πηγαίνει πίσω από καμιά νεκροφόρα με τον πεθαμένο επάνω ,και κάνουν άπλες ,καθημερινές συζητήσεις , και κάνουν χίλια σχέδια για το μέλλον ,και κανείς δεν ξέρει αν θα ζήσει μέχρι αύριο .Ξανακοίταξε τον ουρανό με τα αστέρια . — Να , και αυτά τα αστέρια που κοιτάζω , εκείνοι οι τρομεροί κόσμοι , δημιούργησαν εικόνα στα μάτια μου μέσω απέραντης απόστασης … Τα μάτια μου θα απογίνουν λάσπη που δεν νιώθει , και που θα καταλήξουν και η αίσθηση και η εικόνα των ουράνιων κόσμων εκείνων ,δημιουργημένων μέσα τους ; … Πόσα ακόμα μάτια μέσα στους μακρινούς αιώνες θα παρατηρούν αυτά τα ίδια αστέρια ,από το ίδιο σημείο ;! … Και πάλι ,που είναι όλα εκείνα τα θολά συναισθήματα των μέχρι τώρα ανθρώπων ,και που θα καταλήξουν τα δικά μου και όλα τα μελλοντικά συναισθήματα των ανθρώπινων ψυχών ; … Όλα αυτά αφήνουν ίχνος ,μένουν στη γη… και που θα είναι όταν εξαφανιστεί η γη… αιωνιότητα ,αιωνιότητα , αλλά και πάλι ένα τίποτα ,τρομερό και φοβερό ! Υπήρχαν και…και…και…θα εξαφανιστούν όλα, ... αλλά όλα θα μείνουν !“
Στη στιγμή , σαν να ήταν σε ένταση όλες οι δυνάμεις του νου του να κάνει τα πάντα μια ξεκάθαρη αντίληψη . Κουράστηκε ,και ένιωσε απλά αδύναμος από τόσες παράξενες σκέψεις ,και μπήκε στο σπίτι .
Δεν ήθελε να μπει στο δωμάτιο , αλλά έκατσε στην κουζίνα ,διπλά στην εστία που έκαιγε φωτιά και πάνω έβραζε φαγητό στις κατσαρόλες .Στον τοίχο κρέμονται χάλκινα κουζινικά και η λάμψη της φλόγας τα φωτίζει.
Ήταν ,λοιπόν ,μόνος του τη στιγμή εκείνη και συνέχισε της σκέψεις του:
„Αγόρασαν οι άνθρωποι πράγματα ,έδωσαν λεφτά γι` αυτά ,παζάρευαν ίσως ,και τώρα τα φυλάνε και προσέχουν να μην χαλάσουν. Φτιάχνουν μεσημεριανό ,βραδινό ,τρώνε να συντηρηθούν στη ζωή !Για ποιο σκοπό όλα αυτά ;! …“
Εκείνη τη στιγμή μπήκε μέσα ο σκύλος του σπιτιού ,στάθηκε μπροστά του και κοίταξε κατευθείαν στα μάτια του ,κουνώντας την ουρά και γλύφοντας …
„Καμιά διαφορά μεταξύ της ζωής μου ,και της ζωής αυτού του σκύλου !! Για τη φύση δεν υπάρχει καμιά διαφορά ! … Τότε γιατί οι χαζοί άνθρωποι περηφανεύονται και ζητάνε μεγαλύτερο δικαίωμα . Θεωρούν τη ζωή τους κάτι μεγάλο ,σημαντικό, και τη ζωή του ζώου κάτι μικρό ,ασήμαντο ;!”
Συνεπαρμένος απ` τις σκέψεις του δεν είχε καταλάβει πως ο σκύλος τον άφησε και πήγε στο κρέας που είχε αφήσει μέσα σε μια κατσαρόλα για τηγάνισμα.
Ο χτύπος του καπακιού που το έσπρωξε το σκυλί με τη μουσούδα του διέκοψε τις σκέψεις του νεαρού ονειροπόλου ,οι οποίες ξαφνικά σταμάτησαν εκεί και πήραν άλλη ροη .
Πήδηξε από την καρέκλα ,του `βαλε φωνές και τον χτύπησε ανελέητα με το πόδι του .
— Παρά λίγο να βρομήσεις το κρέας ! — μουρμούρισε θυμωμένος την στιγμή εκείνη που ο σκύλος ούρλιαξε από πόνο και έτρεξε στην αυλή .
Το περιστατικό εκείνο το έλεγε και στη μητέρα του ,που μετά από λίγο μπήκε στην κουζίνα .
Πίροτ , 1895.
Βιβλιογραφία
Ο Ράντογιε Ντόμανοβιτς ήταν συγγραφέας σάτιρας , καθηγητής σέρβικης γλώσσας και λογοτεχνίας γεννημένος στο χωριό Όβσιστε ,κοντά στο Κράγκουγιεβατς της Σερβίας , στις 16 .Φεβρουαρίου του 1873 . Τα παιδικά του χρόνια τα είχε περάσει στο χωριό Ιάρουσιτσε ,όπου είχε τελειώσει το δημοτικό σχολειό .Ήταν μαθητής του Γυμνασίου του Κράγκουγιεβατς , και φοιτητής της Μεγάλης Φιλοσοφικής Σχολής Βελιγραδίου . Ως καθηγητής Σέρβικης γλώσσας και λογοτεχνίας και ιστορίας είχε δουλέψει στο Λέσκοβατς ,Βράνιε και Πίροτ .
Λόγω των πολιτικών του απόψεων είχε διωχτεί ,μετατεθεί ,απολυθεί από τη θέση του στο σχολειό .Έγραφε σατιρικά διηγήματα και συνεργαζόταν με αρκετές εφημερίδες .Μετά τη πτώση του καθεστώτος του βασιλιά Σερβίας Αλέξανδρου Ομπρένοβιτς (1903 .) ξεκάνει δική του εφημερίδα «Στράντια « στην οποία εκφράζει τη δυσαρέσκεια του με την έλλειψη αλλαγών από πλευράς καινούριου καθεστώτος .
Ντόμανοβιτς ήταν ο πρώτος σατιρικός διηγητής στην σέρβικη λογοτεχνία ρεαλισμού και ο πιο εξέχον επίσης .Τα σημαντικότερα έργα του είναι :
Αρχηγός ,Σφραγίδα( Danga ) ,Στρόντια ,Νεκρή θάλασσα , Ο Κράλιεβιτς Μαρκος δευτερη φορα αναμεσα στους Σερβους ,Συλλογισμοί ενός απλού σέρβικου βοδιού , Κατάργηση πάθους , Θέατρο στην επαρχία , Ψηφίζω τον τυφλό ,Δεν καταλαβαίνω .Μερικά από τα διηγήματα του έχουν γίνει και ταινίες ,όπως : » Η μάχη του Κοσσόβου « ,Ο Κράλιεβιτς Μάρκος δεύτερη φορά ανάμεσα στους Σέρβους « , » Μια χώρα παράξενη » , » Τα διηγήματα του Ράντογιε Ντόμανοβιτς » .
Προς το τέλος της ζωής του είχε μείνει μόνος του ,χωρίς αρκετά χρήματα για να ζήσει η να ασχοληθεί με την εφημερίδα του .Απογοητευμένος άρχισε να πίνει .Πεθαίνει στην ηλικία 35 χρονών ,στις 4 . Αυγούστου του 1908 . στο Βελιγράδι .
Prevod Sanja Ristic
Нема коментара:
Постави коментар